UBND huyện Tủa Chùa và Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam vừa tổ chức công bố và trao Bằng công nhận Cây di sản Việt Nam đối với 100 cây chè Shan tuyết ở 2 thôn Sín Chải, Hấu Chua thuộc xã Sín Chải, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên.
Quần thể chè Shan tuyết cổ thụ tại thôn Sín Chải và Hấu Chua, xã Sín Chải, huyện Tủa Chùa mọc tự nhiên trên các dãy núi đá cao quanh năm sương mù mây phủ; nhiều cây có đường kính gốc từ 0,8-1,2m, nằm ở độ cao trên 1.800m so với mực nước biển.
Huyện Tủa Chùa có gần 600 ha chè, trong đó có hơn 8.400 cây chè cổ thụ, nằm trên diện tích khoảng 30ha. Trong đó, riêng 4 xã phía Bắc: Tả Sìn Thàng, Sín Chải, Lao Xả Phình và Tả Phìn đã có khoảng 7.200 cây.
Ở Tủa Chùa hầu như nhà nào cũng có chè, nhà ít vài cây, nhà nhiều đến vài chục cây thậm chí có gia đình có đến cả trăm cây tạo nguồn kinh tế, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.
Chè Shan tuyết cổ thụ Tủa Chùa có búp to màu trắng xám, dưới lá chè có phủ một lớp lông tơ mịn màu trắng nên người dân gọi là chè tuyết. Vào mùa đông, những thân cây chè khẳng khiu, chống chọi lại cái lạnh, sương muối và băng giá. Nhưng khi mùa xuân đến, những cơn mưa xuân và nắng ấm đã tiếp thêm sức sống mãnh liệt cho chè đâm chồi, nảy mầm mang đến một mùa bội thu.
Với đồng bào dân tộc Mông thì chè Shan tuyết ở Hấu Chua, Sín Chải luôn được coi là quà tặng quý hiếm mà thiên nhiên dành cho bà con. Với bà con vùng cao thôn Hấu Chua, thôn Sín Chải, cây chè Shan tuyết cổ thụ còn là tài sản truyền đời mà cha ông trân quý để lại cho thế hệ mai sau.
Nhờ có cây chè Shan tuyết cổ thụ nhiều gia đình đã nuôi được con cháu ăn học, sắm sửa các vật dụng trong gia đình.
Ông Hạng A Chứ, người dân thôn Hấu Chua đang sở hữu hơn 500 gốc chè Shan tuyết cổ thụ, trong đó nhiều cây đã có từ 300 - 400 năm tuổi, gắn bó với nhiều đời người.
Ông Hạng A Chứ chia sẻ: "Giống chè cổ thụ này, mỗi một lần thu, mỗi cây cho khoảng 16kg chè búp tươi. Sau khi sơ chế biến thu được 3kg chè khô. Nếu được chăm sóc tốt, vườn chè Shan tuyết cổ thụ mỗi năm có thể thu hái từ 4 đến 5 lần búp tươi, sản lượng có thể lên tới 1 tấn chè khô/năm. Với giá 300 nghìn đồng/kg chè khô, mỗi năm sau khi trừ chi phí nhân công thu hái, nhà tôi thu về trên 200 triệu đồng".
Mùa thu hái chè, các hộ dân trong vùng phải bắc thang, leo dây để thu hoạch. Từ chỗ không chăm sóc, vun bón nhưng được hướng dẫn, giờ đây các gia đình có chè đã tiến hành bón phân cho chè theo đúng quy trình kỹ thuật. Điều đặc biệt tạo thương hiệu chè Shan tuyết cổ thụ Tủa Chùa khác biệt với các loại chè cổ thụ nổi tiếng khác chính là việc người dân không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu, kích thích chồi non phát triển.
Tại Quyết định 233/QĐ-HMTg ngày 21/9/2022, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã công nhận quần thể 100 cây chè Shan tuyết cổ thụ tại thôn Sín Chải và Hấu Chua là Cây di sản Việt Nam.
Thế Vũ