Triển khai Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025”, ngày 11/1/2016, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Kế hoạch số 103/KH-UBND về triển khai, thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (HNCHT) trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015 - 2020” (Giai đoạn I).
Tỷ lệ tảo hôn trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Trị đã giảm hơn so với những năm trước đây.
Sau khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch của UBND tỉnh ban hành, các cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện với nhiều giải pháp quan trọng, đồng thời huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhờ vậy tỷ lệ tảo hôn trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Trị đã giảm hơn so với thời gian trước đây.
Số cặp tảo hôn giai đoạn 2016 - 2020 giảm 445 cặp, kết hôn cận huyết thống giảm 07 cặp so với giai đoạn 2011 - 2015. Sau 05 năm, số cặp tảo hôn giảm được 57 cặp tương đương với 24,6% (năm 2016 là 232 cặp; năm 2021 là 175 cặp) hôn nhân cận huyết thống gần như chấm dứt, 04 năm liền trên địa bàn tỉnh đã không còn trường hợp kết hôn cận huyết thống. Mặc dù số lượng các cặp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống có giảm so với giai đoạn 2011 - 2015 nhưng số cặp tảo hôn hằng năm vẫn còn chiếm tỷ lệ cao và có xu hướng tăng (năm 2016 chiếm 20,5% đến năm 2021 tăng lên 23,2%).
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa vàn tỉnh Quảng Trị còn cao. Cụ thể như: Công tác quản lý, kiểm tra, phát hiện sớm các trường hợp có nguy cơ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống để có biện pháp kịp thời ngăn ngừa còn hạn chế. Việc quản lý, xử lý vi phạm đối với các trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống chưa được quan tâm thực hiện, còn tình trạng nể nang khi xử lý các trường hợp vi phạm. Đội ngũ tuyên truyền viên cơ sở, tuyên truyền viên các Câu lạc bộ trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế, nên gặp nhiều khó khăn trong công tác tuyên truyền, điều tra, khảo sát, thu thập thông tin về thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...
Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tạo ra nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ và trẻ em, làm suy giảm giống nòi, chất lượng dân số và nguồn nhân lực. Vì vậy, việc ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là một yêu cầu rất cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
Đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Để khắc phục những khó khăn, hạn chế và thực hiện hiệu quả Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số thời gian tới cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cấp, các ngành, địa phương trong việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; Tiếp tục đổi mới phương thức, nội dung trong thực hiện lồng ghép hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS xóa bỏ hủ tục, trong đó có những hủ tục liên quan đến tảo hôn; Xây dựng biên soạn tài liệu tuyên truyền, cung cấp thông tin, sản phẩm truyền thông về hôn nhân và gia đình, về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS;
Tiếp tục nghiên cứu nhân rộng các mô hình và cách làm sáng tạo trong việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, đồng thời xây dựng các mô hình mới, có hiệu quả tại các xã, thị trấn có tỷ lệ hoặc nguy cơ cao về tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, trong đó quan tâm xây dựng mô hình điểm tại các trường học. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động, tư vấn pháp luật liên quan đến hôn nhân và gia đình cho đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ tham gia thực hiện đề án, mô hình;
Tăng cường kiểm tra, giám sát, đồng thời quan tâm xây dựng các chương trình hoạt động cụ thể để đến năm 2025 cơ bản ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Ngoài các nội dung truyền thông, nâng cao nhận thức năng lực chuyên môn nghiệp vụ; duy trì và triển khai mô hình tại các xã/huyện/trường có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao đã được hướng dẫn tại Thông tư số 02/2022/TT-UBDT của Ủy ban Dân tộc, tỉnh Quảng Trị cũng đề nghị Bộ Y tế hướng dẫn chi tiết công tác tư vấn, can thiệp lồng ghép để địa phương triển khai đồng bộ các hoạt động, đạt hiệu quả cao.
BV
